Total Kalça Protezi - Prof. Dr. Şenol Akman

Doktora Danışın

Prof. Dr. Şenol Akman'a Danışın

Total Kalça Protezi

Kalça Eklemi Nasıl İşler?

Kalça, vücudun en fazla ağırlık alan eklemlerinden birdir. Bu eklem bir bilyeli yatak biçimindedir. Bu sayede vücudun bükülme ve en aşırı hareketlerinde bile kalçanın sabit durması sağlanır. Kalça ekleminiz sağlıklıysa, hiç ağrı duymadan, yürüyebilir çömelebilir ve dönebilirsiniz. Ancak kalça ekleminiz zedelendiğinde, her hareket ettiğinizde size acı verecektir. Hatta bazen hareketsiz dururken bile ağrı duyarsınız.

Sağlıklı Bir Kalça Eklemi

Total Kalça Protezi - Şenol AkmanKalça eklemi, uyluk kemiğinin yuvarlak başının, pelvis (leğen kemiği ile) birleşmesiyle oluşan bir eklemdir. Birleşen yüzeyler kıkırdakla kaplıdır ve hareket gücünü güçlü kaslardan alırlar. Aşağıdaki parçaların hepsi sağlıklı ise; kalça eklemi sorunsuz olarak hareket etmelidir:

  • Kıkırdak pürüzsüz, yumuşak bir dokudur. Uyluk kemiğinin yuvarlağı ile bu kemiğin içine oturduğu yuva veya yuvarlak yatak kıkırdakla kaplıdır. Sağlıklı kıkırdak dokusu, baskıyı
    ve gerilimi alır ve bilyenin yatak içinde kolayca hareket etmesini sağlar.
  • Kaslar kalçaya ve bacağa hareket etmek için gerekli gücü sağlarlar.
  • Kirişler (tendon), kasları kemiklere tutturur.

Hasarlı Kalça Eklemi

Kalçanın bu parçalarından biri veya daha fazlası hasar görmüşse, hareket etmek hem güçleşir hem de acı verir. Yıllar geçtikçe, kıkırdak çatlamaya başlar ya da aşınır. Bu durumda eklemi oluşturan kemikler birbirine sürtünmeye başlar. Bilye biçimindeki kemik, yuvayı oluşturan kemiğin içinde sürtünmeye başlarsa tutulmalar ve ağrı ortaya çıkar. Aşağıda göreceğiniz sorunlardan herhangi biri eklemde hasar yaratabilir:

Osteoartrit

Total Kalça Protezi - Şenol AkmanZamanla oluşan aşınma ve yıpranma, birikim yapabilir ve kıkırdaklar çatlamaya başlar. Bu duruma osteoartrit denir. Kemikler birbirine sürtündükçe pürüzlenir ve yüzeyi düzgünlüğünü yitirir. Bu da bilye yatağını aşındırır.

Kırık

Total Kalça Protezi - Şenol AkmanKalçaya gelen ağır bir darbe veya düşme, kemiğin kırılmasına yol açabilir. Kırılan kemik düzgün bir biçimde kaynamazsa, kalça eklemi giderek aşınmaya başlar.

Artritler

Total Kalça Protezi - Şenol AkmanRomatid artrit ya da gut gibi kronik hastalıklar eklemin içini kaplayan dokuda şişme veya yangı (enflamasyon) meydana getirebilirler. Hastalık ilerledikçe, kıkırdak daha da aşınır ve eklem daha çok ağrı verebilir.

Nekroz

Total Kalça Protezi - Şenol AkmanAğır bir hasar, uzun süreyle alkol veya steroid kullanımı kemiklere kan ulaşmasını engelleyebilir. Eğer kemik ölmüşse (nekroz), eklem de çürüyecektir.

Tedavi Planınız

Total Kalça Protezi - Şenol AkmanOperatör, muayene ve röntgen filmlerinizin sonuçlarını bir araya getirerek sizin için en uygun olan tedavi planını oluşturacaktır. Yaşınıza ve kalçanızdaki hasarın ciddiyetine bağlı olmak kaydıyla, ameliyat sizin için en iyi çözüm olabilir. Total kalça eklemi değişimi, uzun yıllar iş görür ve ilk takılan protezin eskimesi halinde bile, tekrarlanabilir. Ama henüz genç sayılacak yaştaysanız operatörünüz belki de ameliyatı daha sonraki yıllara bırakmak isteyecektir. Böyle bir durumda, ilaç tedavisi ile ya da yaşam tarzınızda değişiklikler yaparak, eklem değişimi ameliyatının gerekli olacağı yaşa gelene kadar şikayetlerinizi hafifletebilirsiniz.

Ameliyat Süreci

Total Kalça Protezi - Şenol AkmanAmeliyat ekibi hazır olduğunda, ameliyathaneye alınırsınız. Orada size anestezi uygulanır. Anestezi, ameliyat boyunca uyumanızı sağlayacak ya da vücudunuzun sadece belden aşağısını uyuşturacaktır. Bundan sonra operatörün kalça ekleminize ulaşmasını sağlayacak bir kesi yapılacak, ardından da hasarlı kemik başı çıkarılacak ve kemik yatağı protezin yerleşmesine olanak verecek biçimde hazırlanacaktır. Yeni eklem yerleştirildikten sonra, kesi ameliyat zımbası veya dikişle kapatılır.

Kemiğin Hazırlanması

Yuvarlak kemik başı, uyluk kemiğinden kesilerek ayrılır ve eski yatağın yüzeyi pürüzsüz hale getirilir. Ardından yeni yatak leğen kemiğine yerleştirilir. Yatak genellikle bastırıldığında yerine oturacak bir yapıda olur (press-fit) ve vida veya çimento ile yerine sabitlenir. Bu tip protezlerin yüzeyinde küçük delikler bulunur: Kemiğiniz zamanla bu delikleri dolduracaktır.

Yeni Parçaları Birleştirme

Yeni kalça ekleminin sapı, uyluk kemiğinizin başına sokulur. Bu sap, uyluk kemiğine sağlamca yerleştikten sonra yeni bilye ve yatak birleştirilir. Protezin sapını sabitlemek için press-fit yöntemi ya da çimento kullanılabilir. Sizin için en uygun olan yöntemi operatörünüz belirleyecektir.

Kalçanızı Nasıl Koruyacaksınız?

Hastanede kaldığınız süre içinde yeni kalçanızı koruyacak biçimde hareket etmeyi de öğreneceksiniz. Bunlara hareket önlemleri diyoruz. Sizin öğrenmemiz gereken önlemler, kalçanızı onarmak için uygulanan operasyonun türüne göre belirlenecektir. Size öğretilen tüm kuralları uygulamalısınız.

Oturma Önlemleri

Total Kalça Protezi - Şenol Akman

Kalçanızı dizlerinizden daha yüksekte tutabilmeniz için, yüksek ve sert bir iskemlede oturun. Alçak kanepeleri veya iskemleleri kullanmayın. Şunu hiç hatırdan çıkarmayın: Ameliyatlı bacağınızı asla öteki bacağınızın üstüne atmayın. Bacaklarınızı her zaman ayrık tutun, bitiştirmeyin.

Eğilme Önlemi

Total Kalça Protezi - Şenol AkmanBelden yukarınızın bel seviyesinden aşağı sarkacağı biçimde asla eğilmeyin. Ayakta dururken veya otururken de bunu aklınızdan çıkarmayın.

Tehlikesiz Biçimde Hareket Etmeyi Öğrenin

Tamamen iyileşene kadar, yapay bir kalça ekleminin güvenle yapabileceği hareketler sınırlıdır. Yani doğal bir kalça gibi bükülmesi ve dönmesi mümkün değildir. Başlangıçta bazı hareketler, yeni eklemi fazla zorlayacaktır. Terapistiniz size yeni eklemin izin verdiği güvenli hareketlerin sının içinde kalmanızı öğretecektir. Aşağıda göreceğiniz önlemleri ne kadar süreyle uygulamanız gerektiğini sorun ve öğrenin.

Rotasyon (Döndürme) Önlemi

Total Kalça Protezi - Şenol AkmanAmeliyatlı bacağınızı, yapılan ameliyatın tekniğine bağlı olarak ve doktorunuzun önerisine göre ayağınız içe veya dışa dönük duracak biçimde bükmeyin. Yatarken veya otururken de bu önlemi hatırda tutun.