Sert Dirsek
Sert dirsek nedir?
Dirsek ekleminin fonksiyonlarını yerine getiremeyecek tarzda hareket kaybıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Günlük hayatımızda dirsek fonksiyonları önem taşımaktadır. Çeşitli nedenler sonrası dirsek eklemini hareket ettiremeyen kişilerde oldukça ciddi fonksiyonel kayıp oluşmaktadır.
Hastalar, ellerini ağızlarına götürememekte, dişlerini fırçalayamamakta, saçını tarayamamakta, günlük bakımını yapamamakta ve hareket kaybı nedeniyle psikolojik olarak da kendilerini oldukça rahatsız hissetmektedirler.
Sert dirsek oluş nedenleri?
Sert dirsek, oluş mekanizması çok çeşitlidir. En sık, dirsek ekleminin herhangi bir bölümünde gelişen kırık sonrası ortaya çıkabilir. Dirsek kırığı sonrası konservatif tedavi (cerrahi olmayan) uygulanan ve dirsek eklemleri uzun süre tespit altında kalan (alçılı tespitler) hastalarda gelişme ihtimali fazladır. Ayrıca dirsek kırığı sonrası cerrahi tedavi uygulanan hastalarda da özellikle erken hareket verilmediği takdirde oluşma riski artar.
Kafa travması geçirmiş ve yoğun bakımda kalmış hastalarda nedeni tam açıklanamayacak şekilde olmak üzere dirsek kırığı olmaksızın da sert dirsek gelişme ihtimali yüksektir. Ayrıca yanık sonrası dirsek ekleminde hareket kısıtlılığı gelişen oldukça fazla hasta bulunmaktadır.
Çocuklarda gelişme riski, erişkinlere göre daha azdır. Sertlik derecesine göre hastanın fonksiyonları etkilenir.
Sert dirsek önlenebilir mi?
Sert dirsek gelişimini bazı vakalarda önleyebilmek mümkündür. Dirsek eklemi, hareketsizliğe en duyarlı eklemlerden biridir. Aynı omuz ekleminde olduğu gibi, uzun süre hareket ettirilmediği takdirde sertleşebilir. Bundan dolayı basit dirsek travmalarında hastanın ağrı şikayetleri geçtikten sonra dirsek eklemine hareket verilmesi, gelişebilecek sertliği önleyebilecektir. Ciddi dirsek kırıkları sonrası yapılan ameliyatlarla, dirsek ekleminin mümkün olduğu kadar fazla stabilitesine çalışılır. Amaç, kırıkların stabil olduğu, hareket etmediği bir dirsek eklemi elde etmek ve erkenden dirsek eklem fonksiyonlarına başlayabilmektir.
Yapılan ameliyatlar sonra erken dirsek hareketlerine başlanılmaması, değişik derecelerde olmak üzere dirsek eklem hareket kaybına yol açabilir. Ameliyat sonrası erken fizik tedaviye başalamak önemlidir. Ancak fizik tedavinin tamamen ehil ellerde yapılması gerekmektedir. Ekleme nazik olmadan yapılan zorlamalı hareketler, yarardan çok zarar ortaya çıkarabilmektedir.
Sert dirsekte konservatif (cerrahi olmayan) tedavi
Sert dirsek gelişen (özellikle ek kemik oluşumu olmayan) vakalarda konservatif tedavide amaç, dirsek eklem hareketlerine ulaşılmasıdır. Bu tip olgularda, konservatif tedavi eşittir fizik tedavidir. Nazik ve tecrübeli ellerde yapılan dirsek ekleminin ileri derecede hareket kısıtlılığı olmayan vakalarında fizyoterapiyle başarı sağlanabilir. Ancak, dirsek eklem hareketlerinin bir noktadan sonra açılmadığı, ilerlemenin sağlanamadığı olgularda fizik tedavide ısrarcı olmak hastaya herhangi bir fayda getirmez. Fizik tedavinin başarısız olduğu vakalarda vakit geçirmeden bu alanda deneyim sahibi ortopedi doktoruna başvurmak gereklidir.
Sert dirsekte cerrahi tedavi
Dirsek ekleminin sertleşmesine neden olan çeşitli faktörler vardır. Dirsek eklem kapsülünün kalınlaşması ve büzüşmesi, dirsek eklemi etrafında hareketi tamamen engelleyen kemiksel yapıların oluşması ve özellikle yanık sonrası vakalarda bu olaylara cilt altı ve ciltteki sertleşmelerin eklenmesi, eklemi çalışmaz hale getirebilir.
Fizik tedavi ile başarılı olamayan vakalarda dirsek eklem kapsülünün açık cerrahi metodları ile gevşetilmesi ve dirsek eklem çevresinde oluşmuş ekstra kemik dokuların ortadan kaldırılması gerekmektedir.
Oldukça zor ve oldukça tecrübe-dikkat gerektiren bir cerrahidir. Eklem çevresinden geçen damar ve sinir yapılarının korunarak eklemde sertliğe yol açan diğer yapıların gevşetilmesi amacını içermektedir.
Cerrahi sonrası hemen dirsek hareketlerine başlamak önemlidir. Amaç, dirsek eklemini günlük fonksiyonlarda kullanılabilir hale getirilmesidir.
Sert dirsek ameliyat öncesi görüntü
Ameliyat öncesi hastanın dirsek hareketlerinin ve fonksiyonlarının ileri derecede kısıtlı olduğu görülmekte.
Sert dirsek ameliyat sonrası görüntü
Ameliyat sonrası hastanın fonksiyonlarının tamama yakın düzeldiği görülmekte.
Yanığa bağlı sert dirsek ameliyat öncesi görüntü
Yanık sonrası hastanın dirsek fonksiyonları tamamıyla engellenmiş durumda.
Yanığa bağlı sert dirsek ameliyat sonrası görüntü
Ameliyat sonrası dirsek hareketlerinin tamamen açıldığı görülmekte.
Sert dirsekte artroskopik tedavi
Dirsek ekleminde hareket kısıtlığının fazla olmadığı, olaya kemiksel yapıların eşlik etmediği olgularda dirsek eklem kapsülü kapalı amalieyatlarla (artroskopik) geveşetilip, dirsek eklem fonksiyonları normalleştirilebilir. Burada kritik olan, ileri derecede hareket kısıtlılığı olgularda artroskopik cerrahinin uygun olamayabileceğidir.
Artroskopik cerrahi, kansız bir cerrahidir. Hasta konforu çok daha yüksektir. Uygun vakalarda tercih edilebilir.
Cerrahi sonrası fizyoterapi ve normal hayata dönüş
Cerrahi sonrası sert dirsek olgularında fizyoterapi olmazsa olmazdır. Fizyoterapi ile ameliyat sırasında elde edilen eklem hareketlerinin korunmasına çalışılır. Fizyoterapi, profesyonel ellerde veya hekimle işbirliği yapan hastalarda hasta tarafında da yapılabilmektedir. Amaç; zorlayıcı hareketler olmadan dirsek eklem hareketlerinin kazanılmasıdır. Ek kemik oluşumlarının tekrarlamamasını sağlayabilmek için ek olarak ilaç tedavisi de eklenebilmektedir.
Süre, hastanın maksimum hareketlerini elde edebilmesi için gereken zamandır. Hastadan hastaya değişmekle beraber, 6-8 haftaları bulur.
Sıkça Sorulan Sorular
Dirsek eklemim tekrardan sertleşir mi?
Ameliyat sonrası dirsek ekleminde tekrardan sertleşme ihtimali vardır. Özellikle eklem kıkırdağında bozulma olmuş vakalarda ameliyatta elde edilen hareket derecelerinde ameliyat sonrası kayıplar oluşabilir. Ameliyat sonrası iyi uygulanan fizyoterapi ve tekrar kemikleşmenin oluşmaması için uygulanan medikal tedavilerle dirsek ekleminin tekrar sertleşme ihtimali oldukça aza indirilmektedir.
Sert dirsek ameliyatı sonrası günlük hayatta kolumu kullanabilir miyim?
Ameliyat sonrası hastalar rahatlıkla günlük fonksiyonlarını yerine getirebilmekte, dirsek eklemlerini eskisiyile karşılaştırıldığında çok farklı olarak rahatlıkla kullanabilmektedirler.
Kozmetik problem yaşat mıyım?
Özellikle açık cerrahilerde cilt kesilerine bağlı kozmetik olarak iz oluşumu görülmektedir. Ancak, hastanın böyle bir ameliyattan sonra kazancı çok daha fazla olmakta, ciltte kalan kesi izini çok da fazla önemsememektedirler.